Jan Jongepier

Aangaande het Garrelsorgel van Purmerend heeft de in 1941 in Zaandam geboren Jan Jongepier in de periode na de tweede wereldoorlog een grote rol gespeeld. Niet alleen was hij van 1957 tot 1976 als organist verbonden aan het Garrelsorgel, hij heeft zich bijzonder ingezet het orgel de nodige bekendheid te geven. Hij onderzocht de geschiedenis van het instrument en publiceerde daar uitgebreid over in vakbladen en algemene pers. Mede door zijn  begaafdheid als organist, en in het bijzonder zijn buitengewone improvisatietalent, werd het Garrelsorgel bekend.
Jan Jongepier ontving zijn eerste orgellessen van zijn vader, die amateur-organist was. Hij vervolgde zijn studie bij Cor Kroonenberg te Zaandam voor het Staatsdiploma Orgel A (1962). Aan het Conservatorium van Amsterdam verwierf hij het einddiploma solospel bij Piet Kee en in 1971 de Prix d’Excellence. In 1968 won hij het Nationaal Imrpovisatieconcours in Bolsward  en het prestigieuze  Internationaal Improvisatie Concours van Haarlem bracht hij driemaal achtereenvolgens op zijn naam (1970, 1971 en 1972).
Op 16-jarige leeftijd werd Jongepier na een vergelijkend examen tot organist van het Garrelsorgel in de Grote Kerk van Purmerend benoemd. Gezien zijn leeftijd was dat toendertijd landelijk nieuws. Hij behield die positie in Purmerend tot de demontage van het orgel in 1976. Het toentertijd Koepelkerk geheten gebouw kreeg een andere functie. Jongepier bleef nog enige jaren als cantor-organist verbonden aan de Hervormde Gemeente van Purmerend en verhuisde begin jaren tachtig naar Leeuwarden. Daar was hij van 1981 tot 2006  organist van het Müller-orgel in de Grote- of Jacobijnerkerk te Leeuwarden. Evenals het Garrelsorgel van Purmerend een groot drie-klaviers barokorgel van hoge kwaliteit. Als orgeldocent was Jongepier verbonden aan de conservatoria te Leeuwarden en Groningen. Hij concerteerde overal in Europa en elders, maakte vele programma’s voor radio en tv, en een groot aantal grammofoonplaten en cd’s werd van hem uitgebracht. Als improvisator had hij internationaal een grote naam en heeft hij belangrijk bijgedragen aan de verdere ontwikkeling van die kunst.
Ook als orgeldeskundige had Jan Jongepier een grote naam. Hij schreef een groot aantal boeken en talloze publicaties over orgelbouw en orgelhistorie. Ruim dertig jaar was hij werkzaam als adviseur bij nieuwbouw en restauratie van orgels. Vele jaren gaf hij leiding aan excursies en reizen naar historische orgels in geheel Europa. In 2003 werd hem de Jan Pieterszoon Sweelinckprijs toegekend voor zijn verdiensten voor de Nederlandse orgelcultuur. Groot was ook zijn vreugde toen het Purmerender Garrelsorgel na 26 jaren afwezigheid in 2003 weer in de inmiddels Nicolaaskerk geheten Koepelkerk in gebruik kon worden genomen. Dit na een omvangrijke restauratie door Flentrop Orgelbouw uit Zaandan onder begeleiding van Jongepier als adviseur. De Stichting Garrelsorgel Purmerend benoemde hem tot "organist titulaire” van het instrument en sindsdien concerteerde hij weer regelmatig in Purmerend. In 2007 ontving hij de Zilveren Waarderingsspeld van de Gemeente Purmerend.
Zijn laatste orgelconcert gaf Jan Jongepier op 4 januari 2009, ook weer op zijn geliefde Garrels-orgel. Na een langdurige ziekte overleed hij in 2011 in zijn woonplaats Leeuwarden.
De Stichting Garrelsorgel Purmerend is dankbaar dat Jan Jongepier zich al die jaren met zijn talenten en deskundigheid zo heeft ingezet voor het Garrelsorgel van Purmerend, en denkt met groot respect aan hem terug.